06 Het graf van Hokusai

Dierbare lezer,

Hokusai heeft het grootste  deel van zijn leven in Tokyo geleefd, waarvan een aanzienlijke periode in de wijk Sumida, dat aan de oostoever van de gelijknamige rivier ligt. Niet toevallig bevindt zich daar het aan hem gewijde museum: het Sumida Hokusai Museum (geopend in november 2016). Als je een flink aantal van zijn kunstwerken wilt bekijken, meer wilt weten over het productieproces van de houtsneden en natuurlijk informatie over zijn leven wilt krijgen dan is het Sumida Hokusai Museum een geweldig startpunt.

Overigens is er ook een prachtig Hokusai museum in Obuse (Nagano), waar Hokusai aan het einde van zijn leven enige tijd verbleef.

Hokusai’s geboortedatum is niet zeker, maar door meerdere bronnen wordt de datum  31 oktober 1760 genoemd (volgens onze kalender). Hij is overleden op 10 mei 1849 (88 jaar oud) en een dag later begraven op de begraafplaats  van de Seikyouji tempel in  de wijk Taito in Tokyo. Taito bevindt zich aan de westzijde van de Sumida rivier en ligt naast de wijk Sumida.

In alle jaren dat ik Japan en Tokyo heb bezocht, was ik nooit naar het graf van Hokusai geweest. Nu was het echter tijd vond ik en ik nam de trein en metro naar station Inaricho dat op vijf minuten lopen van de Seikyouji tempel ligt. Het kostte me enige moeite om de ingang van het kleine tempelterrein te vinden, waarschijnlijk omdat ik me er iets anders bij had voorgesteld. Je kent het wel, zo’n gevoel van, ‘dit kan het toch niet zijn’. Maar het was het wel. Links voor de poort stond een bord dat duidelijk maakte dat dit een historische plaats was waar het graf van Katsushika Hokusai zich bevond. Met enige tegenzin betrad ik het tempelterrein, ingeklemd tussen onooglijke, blokvormige gebouwtjes. Het slecht onderhouden toegangspad leidde naar de trap van het moderne tempelgebouw. Links ervoor, op wat eens een grasveld was geweest, een groene buste van Hokusai die mij, te midden van bezems en vuilnisbakken, wat mismoedig aankeek. Ik wende mij gegeneerd af.

Verscholen tussen struiken stond een bord met een pijl die de richting naar het graf aangaf. Ik liep het smalle pad op dat naar de ingang van een piepklein begraafplaatsje leidde. Nog steeds ontdaan liep ik het terrein op en liep drie keer langs het graf zonder het te zien. Tot ik het uiteindelijk zag:  een houten tombe ( je zou het ook een hok kunnen noemen) met een groen tempeldakje, met daarin een grafsteen. Daar lag hij dus. Al 175 jaar. Het stemde me droevig. Waarom wist ik niet precies. Aan de voet van het graf stond in een klein vaasje een witte bloem.

Was dit het graf van een van de grootste kunstenaars van Japan? Toegegeven, hij was natuurlijk allang dood, maar op de een of andere manier had ik gehoopt Hokusai hier zelf aan te treffen, of in ieder geval iets te ervaren van de passie en de grootsheid  waarmee hij zijn kunst beoefende.  Die illusie werd hier wel erg hardhandig ontkracht.

Toen ik het tempelterrein betrad, besefte ik het niet, maar ik was het rijk van de vlietende wereld binnengetreden. Hokusai zou waarschijnlijk hebben moeten lachen om mijn reactie en zou me bemoedigend een glas van zijn zelfgebrouwen sake hebben ingeschonken, zodat ik de werkelijkheid helderder zou kunnen zien…

Vanuit de Vlietende Wereld,

Kawamura